18 lutego 2011 roku w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie zakończyła się ostatnia seria napromieniania nowotworów gałki ocznej u dwóch pacjentów przy użyciu wiązki szybkich protonów. Zabieg radioterapii przeprowadziły współpracujące zespoły lekarzy, fizyków i techników ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, Collegium Medicum UJ, Instytutu Fizyki Jądrowej PAN i Centrum Onkologii w Krakowie. Do napromienienia trudno zlokalizowanych nowotworów gałki ocznej użyto precyzyjnie uformowanej wiązki protonów przyspieszonych w skonstruowanym w IFJ PAN cyklotronie izochronicznym AIC 144. Jest to pierwszy tego typu zabieg w Polsce i w Europie Środkowej. Stanowisko radioterapii wraz z systemami formowania i dozymetrii wiązki protonów zostało również skonstruowane przez fizyków, inżynierów i informatyków z IFJ PAN i jednostek współpracujących. W projekcie tym uczestniczyli także fizycy i lekarze z Uniwersytetu Charite w Berlinie oraz fizycy ze Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej.
Zaletą wdrożonej w Krakowie metody jest niezwykła, nieosiągalna innymi metodami precyzja napromieniania, sięgająca ułamka milimetra. Wiązka protonów poruszająca się z prędkością ok. 100 000 km/s wnika w oko pacjenta, zatrzymuje się dokładnie w planowanym miejscu i niszczy komórki nowotworowe. Największą zaletą tej metody, w porównaniu do dotychczas stosowanych w Polsce, jest fakt, że wiązka protonów oszczędza tkanki znajdujące się na drodze do guza, a swoją niszczącą energię przekazuje głównie w obszarze występowania nowotworu.
Na terenie IFJ PAN powstanie w ciągu najbliższych czterech lat centrum badawcze i terapeutyczne wyposażone w najnowocześniejsze urządzenia fizyki jądrowej za około 200 milionów złotych. Ośrodek ten zostanie wyposażony m.in. w cyklotron i stanowisko typu gantry, umożliwiające niezwykle precyzyjne napromienianie guzów nowotworowych w dowolnej lokalizacji ciała pacjenta. Projekt jest finansowany ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka lata 2007-2013 Priorytet 2 Infrastruktura sfery B+R, Działanie 2.1 Rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym.
Pierwsza radioterapia protonowa w IFJ PAN przy współpracy ze Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie - film
Opis merytoryczny metody - na czym polega radioterapia protonowa - zobacz
Wybrane zdjęcia: