3 czerwca 2015
W dniu dzisiejszym, po 27-miesięcznej przerwie, Wielki Zderzacz Hadronów (ang. LHC) zaczął znowu dostarczać danych fizycznych eksperymentom, tym razem z rekordową energią 13 TeV, nieomal dwukrotnie wyższą niż poprzednio. To początek drugiego etapu działania LHC, otwierającego drogę do kolejnych odkryć. Od teraz, LHC będzie działało nieomal bez przerw przez kolejne trzy lata.
Po raz pierwszy od ponad dwóch lat, operatorzy LHC ogłosili dziś tzw. „stabilne wiązki”, co dla eksperymentów oznacza, że mogą bezpiecznie rejestrować zderzenia. Wiązki składają się z tzw. „pociągów” paczek protonowych poruszających się wokół 27-kilometrowego akceleratora z prędkością niezmiernie bliską prędkości światła. Każda z paczek składa się z około 100 miliardów protonów. Pociągi protonowe podróżują w obu kierunkach, prowadzone przez potężne magnesy nadprzewodzące. Liczba paczek we wiązkach będzie stopniowo podnoszona do maksymalnej liczby 2800, co pozwoli na około miliard zderzeń w ciągu sekundy1
„Odkrycie bozonu Higgsa było jedynie początkiem wielkiej podróży. Teraz przyszedł czas na nową fizykę!”, powiedział Dyrektor Generalny CERN Rolf Heuer. „Własnie jesteśmy świadkami jak zaczynają napływać pierwsze dane. Zobaczmy czego nas nauczą o funkcjonowaniu wszechświata.”
Podczas pierwszego okresu działania LHC, eksperymenty ATLAS i CMS ogłosiły odkrycie bozonu Higgsa, stanowiącego ostatni brakujący element układanki której na imię Model Standardowy. To teoria opisująca wszystkie cząstki z których składa się wszechświat i oddziaływania między nimi zachodzące. Dzięki drugiemu okresowi działania LHC, który się właśnie zaczyna, fizycy zamierzają jeszcze lepiej zgłębić tajemnice Modelu Standardowego a nawet znaleźć dowody na istnienie nowych zjawisk fizycznych wykraczających poza ramy obecnej teorii, a które mogłyby wyjaśnić nierozwiązane dotąd zagadki natury, takie jak ciemna materia tworząca, jak się wydaje, czwartą część wszechświata, albo powód dla jakiego natura woli materię od antymaterii, fakt dzięki któremu możemy istnieć.2
Nowa, ekscytująca era działania najpotężniejszego akceleratora na świecie to również wyzwanie dla kilkuset polskich naukowców uczestniczących we wszystkich czterech wielkich eksperymentach na Wielkim Zderzaczu Hadronów, ALICE, ATLAS, CMS i LHCb, . Byli tam obecni od momentu rodzenia się pierwszych koncepcji, poprzez fazę projektowania, konstrukcji, aż w końcu analizy unikalnych danych fizycznych.
1 See LHC Season 2: facts & figures http://press.web.cern.ch/backgrounders/lhc-season-2-facts-figures
2 See LHC Season 2: New frontiers in physics http://press.web.cern.ch/backgrounders/lhc-season-2-new-frontiers-physics
Paweł Brückman de Renstrom (IFJ PAN, EPPCN Poland)
Dodatkowe informacje na stronie CERN: http://home.web.cern.ch/