W 2016 r. zakończył się udział IFJ PAN w budowie europejskiego lasera na swobodnych elektronach w Hamburgu. W 2009 r. zapadła decyzja rządu RP o sfinansowaniu budowy lasera na poziomie 2% wartości projektu wg cen z 2005 r. Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana (IPJ) w Otwocku został wyznaczony na polskiego udziałowca w międzynarodowej spółce o nazwie E-XFEL GmbH. Decyzja rządu RP poprzedzona była wielostronnymi rozmowami trwającymi kilka lat. Duży wkład w pozytywne zakończenie negocjacji miał dyrektor IFJ PAN prof. Marek Jeżabek. W przygotowanie umów trójstronnych i aneksów technicznych byli również zaangażowani A.Kotarba i M.Stodulski.
Zespół IFJ PAN kierowany przez inżynierów Działu Budowy Aparatury i Infrastruktury Naukowej, DAI (A.Kotarba, J.Świerblewski) był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie testów akceptacyjnych w temperaturze otoczenia oraz w temperaturze 2 K seryjnych komponentów nadprzewodzących części przyspieszającej lasera tzn. 100 magnesów razem z przewodami zasilającymi, 816 wnęk rezonansowych i 100 modułów przyspieszających. Zadanie to obejmowało m.in. uruchomienie i obsługę stanowisk testowych; przygotowanie procedur testowych oraz analizę ryzyka i nadzór nad bezpieczeństwem prac; przygotowanie, obsługę i modernizację oprogramowania testowego; modernizację sprzętu i infrastruktury testowej; testy prototypowych, przed-seryjnych i seryjnych komponentów, akwizycję i analizę danych oraz przygotowanie raportów.
W okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 sierpnia 2016 r około 80 pracowników IFJ PAN (fizyków, inżynierów i techników) wzięło udział w tych pracach. Łączny wysiłek Instytutu wyniósł około 160 osobo-lat a wartość wykonanych prac zaliczonych jako udział Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Otwocku (prawny następca IPJ) - około 13 mln euro. Stanowi to prawie 70 % całego polskiego wkładu rzeczowego w budowę E-XFEL.
Rozmowy i negocjacje dotyczące udziału Polski w budowie nowej europejskiej infrastruktury badawczej zwanej europejskim źródłem spallacyjnym (ESS ERIC) trwały przez wiele lat. Pozytywna decyzja rządu RP zapadła ostatecznie w 2013 r. Podobnie jak w przypadku projektu E-XFEL osobiste zaangażowanie dyrektora IFJ PAN prof. M.Jeżabka w proces negocjacyjny miało znaczący wpływ na ostateczny wynik.
W grudniu 2016 r. Zarząd organizacji ESS ERIC, której Polska jest członkiem założycielem zatwierdził umowę ramową wraz z aneksami technicznymi podpisanymi przez ESS ERIC i IFJ PAN. Umowy te precyzują zakres prac i ich wartość, które IFJ PAN wykona w Lund w okresie od 1 lipca 2017 r. do 30 czerwca 2022 r. w ramach polskiego wkładu rzeczowego w budowę tej infrastruktury badawczej. Znaczący wkład w przygotowanie umowy ramowej i aneksów technicznych mieli D.Bocian, M.Duda, M.Stodulski i J.Świerblewski.
Wysiłek IFJ PAN oszacowany jest na poziomie 115 osobo-lat a jego wartość liczona wg cen z 2013 r. wynosi ponad 12 mln euro. Prace zespołu IFJ PAN kierowanego przez inżynierów DAI można podzielić na dwa rodzaje: przygotowanie i przeprowadzenie testów 30 nadprzewodzących modułów przyspieszających na stanowisku testowym oraz zainstalowanie, testowanie i uruchomienie sprzętu RF i przetworników mocy w galerii i tunelu.
Oba przedsięwzięcia wymagały i będą wymagać dużego wysiłku organizacyjnego i administracyjnego ze strony wielu komórek IFJ PAN. DAI dziękuje Wszystkim za pomoc w realizacji projektu E-XFEL i prosi o to samo w przypadku projektu ESS ERIC.