W dniach 11-17 grudnia naukowcy z zakładu Fizyki Doświadczalnej Układów Złożonych IFJ PAN (prof. W. M. Kwiatek, dr J. Czapla-Masztafiak i dr hab. J. Szlachetko) uczestniczyli w pierwszym eksperymencie na stacji eksperymentalnej Alvra lasera rentgenowskiego SwissFEL. Projekt SwissFEL realizowany jest w Paul Scherrer Institute w Szwajcarii, który jest szwajcarskim narodowym laboratorium dla instrumentów opartych na akceleratorach. Laser rentgenowski na swobodnych elektronach SwissFEL umożliwia wykorzystanie w badaniach ultra-krótkich (1-20 fsec) oraz ultra-intensywnych (o mocy do 1018 W/cm2) impulsów promieniowania X i dedykowany jest do badań zarówno fundamentalnych jak i stosowanych. Obiekt SwissFEL będzie udostępniony dla użytkowników pod koniec roku 2019.
Pierwszy, pilotażowy eksperyment na źródle SwissFEL, zrealizowany przy współpracy z ponad 40 naukowcami z ośrodka PSI, naukowców IFJ PAN oraz Uniwersytetu w Bremen, dedykowany był pomiarom dynamiki wzbudzeń elektronowych z wykorzystaniem rentgenowskiej spektroskopii emisyjnej. Badanie przeprowadzane były na związkach istotnych ze względu na zastosowanie w organicznych diodach elektroluminescencyjnych (układy OLED). Przeprowadzony eksperyment był także wykorzystany do testów uruchomieniowych komponentów instrumentu Alvra, związanych ze zbliżającą się realizacja projektu dedykowanego badaniu zniszczeń struktury DNA, który będzie wykonywany w SwissFEL pod kierownictwem dr Joanny Czapli-Masztafiak na wiosnę 2018.
Fot. 1. Akwizycja i analiza wstępnych danych otrzymanych na laserze rentgenowskim SwissFEL na stacji eksperymentalnej Alvra. Od lewej: dr Rok Bohnic (PSI), dr Aldo Mozanicca (PSI), dr Claudio Cirelli (PSI), dr Pavle Juranic (PSI), dr Joanna Czapla-Masztafiak (IFJ PAN), prof. Wojciech Kwiatek (IFJ PAN).