Uwolnienie izotopów rutenu do atmosfery jesienią 2017 r. – identyfikacja śladów i poszukiwanie źródła emisji

Po około dwóch latach od informacji o wykryciu izotopów rutenu w atmosferze (02.10.2017), w prestiżowym amerykańskim czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America* ukazało się pierwsze kompleksowe opracowanie dystrybucji i depozycji Ru-106 na terytorium Eurazji, którego współautorami są naukowcy z IFJ PAN z Zakładu Fizykochemii Jądrowej - J.W. Mietelski, K. Gorzkiewicz, R. Kierepko, E. Tomankiewicz (https://doi.org/10.1073/pnas.1907571116).

Praca zawiera wyniki analiz danych (próbek aerozoli atmosferycznych i całkowitego opadu atmosferycznego) pochodzących z ponad 330 lokalizacji, głównie z Europy Środkowo - Wschodniej i Europy Południowej. Dzięki badaniom przeprowadzonym przez grupę z IFJ PAN, Polska jako jedno z czterech państw w Europie (poza Austrią, Szwecją i Włochami) potwierdziła brak obecności izotopów rutenu w formie gazowej w powietrzu, co pozwoliło na odrzucenie niektórych hipotez dotyczących źródła i charakteru emisji tych izotopów. Ponadto, dzięki wykorzystaniu wysokowydajnego sytemu poboru aerozoli atmosferycznych oraz wysokiej klasy aparatury pomiarowej (detektor germanowy BEGe), Kraków był jedną z piętnastu lokalizacji w Europie, gdzie zidentyfikowano również ślady Ru-103.

Artykuł prezentuje chronologię wydarzeń z przełomu września i października 2017 r. związanych z niezadeklarowaną przez żadne państwo intencyjną lub nieintencyjną emisją rutenu do atmosfery. Dodatkowo, opracowanie wskazuje na prawdopodobne lokalizacje źródła emisji w oparciu o dane eksperymentalne i modele trajektorii wstecznych. Niezaprzeczalną wartością publikacji jest dyskusja potencjalnych przyczyn uwolnienia rutenu do atmosfery na poziomie 1014 Bq (około 250 TBq).

* IF=9.58, 5-cio letni IF=10.60, lista ministerialna (31.07.2019)=200 pkt (max)