Program Małopolskiej Nocy Naukowców w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN

Wszystkie wydarzenia realizowane będą w formie on-line. Część materiałów wideo zostanie przygotowana wcześniej i udostępniona w trakcie trwania MNN2020. Planowana jest również transmisja na żywo z wydarzeń, które odbywać się będą w Instytucie.

Godz.	Wydarzenie
12:00-12:01	Start Małopolskiej Nocy Naukowców
12:01-12:15	"Ku granicom poznania" (wideo)
12:15-13:15	Triki Fizyki (live)
13:15-13:25	Warsztaty Młodego Inżyniera (wideo)
13:25-13:40	"Zmierz się z Fizyką" - Quiz (live)
13:40-13:50	Fizyka ciała stałego (wideo)
13:50-14:40	Kanapa "Zapytaj Fizyka" (live)
14:40-14:55	"Nudne i trudne czy jednak potrzebne? Fizyka w walce z rakiem" (wideo)
14:55-15:50	W labiryncie nauki - Laboratoria otwarte mimo wszystko (paralive)
15:50-16:00	Powabne bliźniaki w "Świecie Nauki" (wideo)
16:00-17:00	Świat oczami fizyka (wideo)
17:00-18:00	W labiryncie nauki - Laboratoria otwarte mimo wszystko (paralive)
18:00-19:00	Triki Fizyki (live)
19:00-19:10	Warsztaty Młodego Inżyniera (wideo)
19:10-19:25	"Zmierz się z Fizyką" - Quiz (live)
19:25-19:40	Fizyka ciała stałego (wideo)
19:40-20:30	Kanapa "Zapytaj Fizyka" (live)
20:30-20:45	"Nudne i trudne czy jednak potrzebne? Fizyka w walce z rakiem" (wideo)
20:45-21:45	Horrory Nauki (live)
21:45-22:00	"Ku granicom poznania" (wideo)
22:00	Zakończenie Małopolskiej Nocy Naukowców

Pokazy "Triki Fizyki"

Opis: Pokaz eksperymentów, w których przyroda odsłania swoje magiczne oblicze. Co grozi łapczywym? Czym są kolory? Czy wahadło jest nudne? Jak "ukraść" energie?... Na te pytania (i wiele innych) znajdziemy odpowiedzi podczas pokazu. Kontakt z publicznością i odpowiedzi na nurtujące widzów pytania odbywać się będą poprzez funkcję czatu.

Rodzaj działania: pokazy i eksperymenty

Godziny: 12:15-13:15, 18:00-19:00

Preferowana grupa wiekowa: 8-11 lat, 12-15 lat, starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Wykład "Horrory Nauki"

Opis: Prawdziwa pustka nie jest możliwa, gdyż przyroda zawsze próbuje ją zapełnić. To twierdzenie opisuje świat materii, ale czy możemy je zastosować do ludzkiej psychiki? Zakładamy, że Wszechświat powstał podczas Wielkiego Wybuchu i składa się z atomów. W szkole nam powtarzano, że Ziemia jest okrągła. W wielu krajach od lat wywoływane są opady deszczu, a może coś jeszcze jest zrzucane z samolotów? Żyjemy w czasach nieograniczonego dostępu do informacji. Wiedza jest dosłownie na wyciągnięcie ręki. Trzeba tylko włączyć myślenie i otworzyć oczy, bo ,,gdy rozum śpi, to budzą się demony’’. Kontakt z publicznością będzie odbywał się poprzez funkcję czatu oraz wypełnianie ankiet on-line.

Rodzaj działania: wykład

Godziny: 20:45-21:45

Preferowana grupa wiekowa: 12-15 lat, starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Kanapa „Zapytaj Fizyka”

Opis: Rozmowa publiczności z fizykami o fizyce, o kontrowersyjnych teoriach pojawiających się w przestrzeni publicznej i nie tylko. Kontakt z publicznością odbywać się będzie poprzez platformę Zoom.

Rodzaj działania: rozmowa

Godziny: 13:50-14:40, 19:40-20:30

Preferowana grupa wiekowa: starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

"Zmierz się z Fizyką" - Quiz

Opis: Konkurencja podczas której ochotnicy połączą się z nami i zmierzą się z innymi uczestnikami w rozwiązywaniu zagadek fizycznych. Przewidujemy niespodzianki.

Rodzaj działania: gry, zabawy edukacyjne, konkursy

Godziny: 13:25-13:40, 19:10-19:25

Preferowana grupa wiekowa: 12-15 lat oraz starsza młodzież 16+ i dorośli

Zgłoszenia:

1. Aby wziąć udział w Quizie Uczestnik zobowiązany jest wysłać zgłoszenie na adres e-mail: quiz@ifj.edu.pl. W temacie maila należy wpisać wybrany przez siebie nickname czyli nazwę, która będzie identyfikatorem używanym podczas quizu, zaś w treści zgłoszenia należy umieścić zdanie:
„Wyrażam zgodę na udział w quizie „Zmierz się z Fizyką” oraz akceptuję Regulamin Quizu (imię i nazwisko)”.
W przypadku osób niepełnoletnich Zgłoszenie wysyłają opiekunowie dziecka o poniższej treści:
„Wyrażam zgodę na udział mojego dziecka (imię i nazwisko) w quizie „Zmierz się z Fizyką” oraz akceptuję Regulamin Quizu (imię i nazwisko opiekuna)”.

2. Zgłoszenie należy wysłać w dniu Małopolskiej Nocy Naukowców (27.11.2020), nie później niż 10 minut przed rozpoczęciem quizu.

3. Organizator potwierdza zgłoszenie Uczestnika mailem. W przypadku wysłania nickname wcześniej zgłoszonego, Organizator w potwierdzeniu zgłoszenia prześle unikatowy nick, który należy używać podczas Quizu.

Zapoznaj się z Regulaminem i Instrukcją.

Konkurs drużynowy dla szkół średnich
(przeniesiony na wiosnę z powodu koronawirusa)

Opis: Konkurs dla drużyn ze szkół średnich, podczas którego sprawdzana będzie wiedza z zakresu fizyki teoretycznej i eksperymentalnej. Do konkursu zostały zaproszone wybrane szkoły średnie.

Rodzaj działania: gry, zabawy edukacyjne, konkursy

Preferowana grupa wiekowa: starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Warsztaty Młodego Inżyniera

Opis: Przygotowaliśmy zagadki, quizy i krzyżówki, których głównym bohaterem jest Fizyka. Uczestnicy będą mogli również wykonać samodzielnie proste doświadczenia na podstawie obejrzanych filmów.

Rodzaj działania: gry, zabawy edukacyjne, konkursy

Godziny: 13:15-13:25, 19:00-19:10

Preferowana grupa wiekowa: 8-11 lat, 12-15, starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

W labiryncie nauki - Laboratoria otwarte mimo wszystko

Opis: 10 minutowe wizyty z kamerą laboratoriach IFJ PAN. Widzowie będą mogli zobaczyć laboratorium gdzie naukowcy pracują nad: identyfikacją naturalnych izotopów promieniotwórczych w środowisku, weryfikacją izotopów gamma promieniotwórczych w ludzkim ciele, poszukiwaniem markerów chorób nowotworowych, badaniem reakcji syntezy, których wynikiem jest plazma czy też poszukiwaniem nowych materiałów o niesamowitych właściwościach.

Lista laboratoriów:

• Laboratorium Badań Magnetycznych - podczas wirtualnych odwiedzin w naszym laboratorium omówimy budowę i zasadę działania magnetometru typu SQUID oraz opowiemy o badanych przez nas materiałach. Zaprezentujemy również kilka doświadczeń z dziedziny magnetyzmu, niskich temperatur i nadprzewodnictwa: pokażemy skroplone gazy, takie jak azot i tlen oraz lewitację nadprzewodnika wysokotemperaturowego.
• O teorii i praktyce w fizyce cząstek - fizyka jest nauką doświadczalną. Jednak aby wyniki eksperymentów przyczyniały się do lepszego zrozumienia otaczającej rzeczywistości, muszą im towarzyszyć badania teoretyczne. W tym filmie wyjaśniamy jak wyglądają takie badania dla najmniejszych znanych nam składników materii - cząstek elementarnych.
• Pracownia Nano - mikroskop sił atomowych - wchodząc do świata nanostruktur możemy odkryć i zbadać obszary dotąd nieobserwowalne. Jedyny w Polsce mikroskop sił atomowych sprzężony ze spektroskopią absorpcyjną w podczerwieni (NanoIR2) pozwala nam na zobaczenie obiektów o rozmiarach milion razy mniejszych od główki szpilki. Ponadto możemy poznać z czego zbudowany jest badany nanoobiekt, co niewątpliwie warunkuje jego właściwości. Rozkwit nanometrycznych metod badawczych wpłynął szczególnie na rozwój medycyny. Poznanie choćby budowy chemicznej poszczególnych tkanek nowotworowych w nanoskali wspiera odkrycie istoty mechanizmu chorobotwórczego niezbędnego do projektowania skutecznej terapii.
• Spektrometr Całego Ciała - Spektrometr Całego Ciała w IFJ PAN (SCC) to jeden z dwóch tego typu spektrometrów w Polsce (drugi znajduje się Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku – gdzie zlokalizowany jest jedyny w Polsce reaktor jądrowy), w którym przedmiotem badań są izotopy znajdujące się w człowieku i emitujące promieniowanie gamma. W czasie odwiedzin otworzymy spektrometr (drzwi ważą 2 tony) i pokażemy jego wnętrze z perspektywy osoby poddanej pomiarom, kiedy zamykają się drzwi spektrometru. Opowiemy o pierwszej osobie, która była „zmierzona” w SCC oraz odpowiemy na pytanie: dlaczego właśnie ona była „pacjentem” nr. 1, jakie izotopy promieniotwórcze w jej organizmie zidentyfikowaliśmy i dlaczego właśnie te a nie inne.
• Laboratorium Plasma Focus - film przedstawia wirtualne zwiedzanie „Laboratorium Plasma Focus” w Instytucie Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, zwane inaczej „Laboratorium Aparaturowych Źródeł Neutronów Im. Prof. Jana A. Czubka”. W ramach krótkiej, wirtualnej wycieczki widzowie zapoznają się wstępnie z konstrukcją i działaniem układów eksperymentalnych typu plasma focus, na przykładzie urządzeń PF-24 i PF-4 oraz kilku obecnie używanych w laboratorium układów diagnostycznych. Urządzenia plasma focus stanowią przykład generatorów i koncentratorów plazmy elektronowo-jonowej typu z-pinch. Głównym celem prowadzonych eksperymentów są badania podstawowe nad zachowaniem gęstej i gorącej plazmy elektronowo-jonowej (generowanej w wyniku wysoko-prądowych wyładowań elektrycznych) oraz nad wydajnością zachodzenia towarzyszących reakcji syntezy jąder pierwiastków lekkich. Film ma na celu zainteresowanie widza tematyką badań nad zachowaniem plazmy i kontrolowaną syntezą jądrową w układach typu z-pinch.

Rodzaj działania: zwiedzanie laboratoriów (wirtualne, materiały wideo)

Godziny: 14:55-15:50, 17:00-18:00

Preferowana grupa wiekowa: 8-11 lat, 12-15, starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Meandry nauki

Opis: 10 minutowe filmy nakręcone na specjalnie na MNN2020 poświęcone różnym dziedzinom nauki rozwijanym w IFJ PAN:

• Ku granicom poznania - Od tysięcy lat ludzie zadawali sobie pytania, jak powstał Wszechświat, jak powstały gwiazdy, Ziemia – z czego zbudowany jest cały ten świat, który widzimy wokół; I – jak skorzystać z tego przedziwnego bogactwa. Jednym z największych sukcesów ludzkości jest to, że wiemy jak odpowiadać na takie pytania. Te odpowiedzi są możliwe dzięki badaniom najmniejszych fragmentów materii: badaniem atomów, ich jąder atomowych, a także badaniom cząstek elementarnych. Film przedstawia metody pracy fizyków jądrowych i fizyków cząstek, a także zasady prowadzenia eksperymentów z tych dziedzin. Śledzimy wielkie pytania, które towarzyszą ich pasjonującej pracy.
• Fizyka ciała stałego - Fizyka ciała stałego to jedna z najważniejszych dziedzin fizyki, nieco odmienna od popularnej fizyki jądrowej czy astrofizyki. Ma ona bliski związek z naszym życiem codziennym, co będzie przedstawione w krótkim filmie pokazującym narzędzia fizyków znajdujące się w IFJ-PAN. A są to komory wysokiej próżni, lasery o bardzo krótkich impulsach czy komputery dużej mocy obliczeniowej. Za ich pomocą możemy podglądać atomową budowę materii i tworzyć nowe materiały.
• Nudne i trudne czy jednak potrzebne? Fizyka w walce z rakiem - Radioterapia protonowa to precyzyjna metoda niszczenia zmian nowotworowych. Wymaga ona zastosowania specjalnej aparatury - cyklotronu - do przyspieszania cząstek naładowanych i skierowania ich w odpowiednie miejsce w ciele pacjenta. W filmie pokażemy od kuchni jak wygląda praca naukowców i inżynierów zaangażowanych w proces napromieniania pacjentów oraz pracujących nad rozwojem tej metody. Będziemy mieli okazję przekonać się, że radioterapia protonowa to nie tylko medycyna - dziedziny potocznie uważane za nudne lub bardzo trudne: fizyka, matematyka, informatyka czy elektronika znajdują tutaj szerokie pole do zastosowania.

Rodzaj działania: widowisko, projekcje filmowe

Godziny: 12:01-12:15, 13:40-13:50, 14:40-14:55, 15:50-16:00, 19:25-19:40, 20:30-20:45, 21:45-22:00

Preferowana grupa wiekowa: 12-15, starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Świat oczami fizyka

Opis: 5 minutowe filmy nakręcone przez pracowników IFJ PAN specjalnie na MNN2020 dotyczące działalności i historii naszego Instytutu, oraz przedstawiające motywację zgłębiania tajemnic Świata.

Rodzaj działania: projekcje filmowe

Godziny: 16:00-17:00

Preferowana grupa wiekowa: 12-15 lat oraz starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie

Podsłuchiwanie satelitów

Opis: „Nasłuchiwanie” satelitów przy wykorzystaniu karty telewizyjnej i drutu jako anteny. W materiale zostanie przedstawiony sposób przygotowania i wykalibrowania własnego systemu „nasłuchu”.

Rodzaj działania: projekcje filmowe

Preferowana grupa wiekowa: 12-15 lat oraz starsza młodzież 16+ i dorośli

Rejestracja: nie